www.ludozijlma.com

20.000 mensen woonden de begrafenis van de op 24 december j.l. overleden Desi Bouterse bij. Gaven hem door een massale  opkomst wat de NRC omschreef als een  volksbegrafenis. 20.000 van de huidige 628.785 inwoners van Suriname. Een soevereine staat voortgekomen uit de vroegere Nederlandse kolonie Suriname en een land dat mede door de samenstelling van de bevolking nog steeds met de erfenis daarvan worstelt. Nu gaat me niet om de persoon van Desi Bouterse als mens, militair of politicus.  Wat de man goed of slecht wel of niet betekend heeft voor delen van de Surinaamse bevolking. Een oordeel laat ik liever over aan hen die onder zijn regiem geleden hebben of er de vruchten van geplukt. Het enige wat me in het algemeen verbaast is op hoeveel aanhang en populariteit politici kunnen blijven rekenen, ondanks de nodige vraagtekens bij het lichten van hun doopceel. Hoe makkelijk hun door de media de aureool van volksheld wordt toegedicht. Of dit soort politici als de navolgers van Robin Hood of het archetype van de schelm Tijl Uilenspiegel kunnen gelden in hun necrologie. Wat blijft er van de liefde van het volk over als met de tijd de wierookdampen van adoratie zijn vervlogen?

Hoe komt het dat politici als Donald Trump. Erdogan, Victor Orbán en niet te vergeten onze eigen Geert Wilders een niet onaanzienlijk deel van het electoraat toch weer steeds weten te verleiden op hun te stemmen. Terwijl als we naar hun politieke loopbaan kijken ze de ene misser na de andere begaan hebben. Bezig zijn de rechtstaat af te breken die juist de kleine man tegen de macht van de staat moet beschermen. Of als ik naar Geert Wilders kijk nooit iets voor elkaar gekregen heeft, ondanks 20 jaar in de Kamer. Wat doet vermoeden dat het niet om hun daden of gebrek aan daadkracht gaat, maar wat dan wel?

Voor iemand als ik die elke dag het nieuws op de voet volgt. Me inleest in de wereldproblematiek en zijn oorzaken is dat volkomen onbegrijpelijk. Dat ik me afvraag, is het lontje van het volksgeheugen soms even kort als hun empathische vermogens? Is het een vorm van vrijwillige onderwerping, omdat in een depressieve staat van gesublimeerd narcisme hun eigenwaarde keer op keer is gekrenkt? De belofte van dit soort volksmenners er meestal om draait dat ze het voor iedereen die zich tekort gedaan voelt persoonlijk zullen opnemen. Wat leidt tot de conclusie dat de structuur van de moderne staat hoe die werkt veel mensen boven het hoofd gegroeid is. Dat de roep terug naar de natuur beter gezien kan worden als terug naar de eenvoud van het dorpsleven. De overzichtelijkheid van een leven in eenvoud, keurig toegesneden op het eigen wat beperkte bevattingsvermogen.

–

De enige overeenkomst die opvalt, is dat al dit soort politieke leiders voorwenden zich af te zetten tegen de gevestigde elite. De elite als een onbekende grootheid even als het volk. De elite die steevast wordt afgeschilderd als een oncontroleerbare macht die de touwtjes van de macht vast in handen heeft. Een kwade macht die er steeds op uit is het volk, Truus en Dirk voor eigen gewin te misbruiken als ze al geen kinderen offeren om in het bloed van die onschuldigen te baden.  Een angstig narratief waar veel mensen toch geloof aan hechten, omdat angst zichzelf niet kan tegenspreken.  Nog bekend staat om zijn kritische vermogen.

Het moedigt bij mij het vermoeden aan   dat de elite bestaat uit iedereen die het beter heeft dan de blue color Nederlander, Amerikaan of Europeaan. Mensen met een betere opvoeding, een betere opleiding, een betere baan, een groter koophuis en meer geld op de bank. Kortom, de elite is in de huidige meritocratie iedereen die meer succes heeft dan jij als laagopgeleide. Een elite die door zijn schijnbare meerwaarde jou met je neus drukt op je eigenwaarde En zolang een mens blijft hangen in het zwart-wit denken in minder of meer daar aan zijn eigenwaarde afleest of ontleent, zal daar ook weinig aan veranderen. Waardoor grote groepen veel langer dan nodig boos zullen blijven. Een boosheid die als nadeel heeft dat deze steeds weer op henzelf terugslaat. Boosheid om het geluk van de ander, jezelf alleen maar bozer kan maken. Dat hoe langer je in je boosheid blijft hangen, des te bozer je wordt tot je redder, je heiland in de nood zich aandient en je belooft het varkentje van je blanke onvrede wel even te wassen

Want dat is wat me over al de jaren steeds meer opvalt dat het grote groepen mensen geen enkele moeite kost om over een langere tijd boos te blijven. Terwijl het ze ontegenzeggelijk meer moeite schijnt te kosten om zelfs met weinig gelukkig te zijn. Ik ervaar het vrijwel dagelijks in mijn eigen leefomgeving. Mensen die je met de nek blijven aan kijken elke keer als je ze tegenkomt, omdat je vijftien jaar geleden een kleine woordenwisseling met ze heb gehad. Over iets futiel in veel gevallen. Mensen die niets meer van zich laten horen. Al vraag je ze netjes per brief hoe het met ze gaat. Je dood zwijgen of ze nooit van je gehouden hebben. Je geen deel uitmaakte van hun dagelijks leven. Van die dingen waar je om niet kleinzerig over te komen op een muur van zwijgen te stuiten niet van mag zeggen dat ze je best wel pijn doen. Je tot in je ziel raken door je gevoelens te blijven opstoken. 

De nadruk in de politiek ligt tegenwoordig op het begrip Strong man of grote man. Een begrip uit de samenleving op dorpsniveau in en rond het gebied dat we kennen als Oceanië. Waarin de Strong man iemand was die door zijn mede dorpsgenoten zo werd gerespecteerd dat wat hij adviseerde meestal werd opgevolgd. Iemand dus die een natuurlijk overwicht en gezag bezat. Het was een positie op basis van waardering van de overige dorpsgenoten voor de persoon zelf, waar geen rechten of macht aan ontleent konden worden. Een positie die je alleen toekwam als je veel voor de gemeenschap betekend had. Een soort van schaduw leider. Iemand die er op de achtergrond voor zorgde dat alles binnen de gemeenschap op rolletjes liep.

De huidige politieke Strong Man doen me eerder denken aan hoe sommige stammen in het vroegere Papoea-Nieuw- Guinea tegen de dood aankeken. Daarmee omgingen. Dat het overlijden van een naaste alleen maar te wijten kon zijn aan de machinaties van een lid van een andere vijandige stam. Dat het ook kon liggen aan natuurlijke oorzaken als ouderdom of ziekte kwam niet in hun hoofd op. Waarop vervolgens het hele mannelijk deel van de dorpsbevolking er op uit trok om door een overal op de andere stam een kop te snellen. Op die bloedige manier de geest van de overledene rust te schenken, omdat zijn dood gewroken was. Al was het uiteindelijke resultaat een bloedvete over en weer die zonder ingrijpen van buitenaf generaties kon duren.

Terwijl je geen volksheld hoeft te zijn om zonder de moed van de wanhoop gelukkig te durven zijn. Durven ja, omdat je juist geluk met een zekere argeloosheid tegemoet moet treden. Een modern geluk dat even als de moderne devotie in de middeleeuwen berust op durven hervormen en vergeven. Nu zie ik vooral een toename van angst, argwaan en het wantrouwen van; is dat wel voor mij bedoelt. Wat steekt er achter? En het ligt voor de hand aan te nemen dat wie voortdurend door een gevoel van angst wordt verteerd in een bubbel van ontevredenheid leeft en niet gelukkig kan zijn, maar als slachtoffer ook de mogelijke daders niet vergeven kan. Of begrip kan opbrengen voor het waarom van veel wat is gebeurd. Toch leidt angst tot een moeilijk te doorbreken vicieuze cirkel waarin onvrede en eenzaamheid elkaar afwisselen. Wat het er allemaal nog erger op maakt in een culminatie van ellende. Terwijl grote groepen mensen weigeren in te zien dat veel van wat gebeurt niet berust op kwade wil, maar of uit onwetendheid of gewoon, omdat het lot even niet jouw kant uitkeek. Wat me omdat ik dol ben op tegeltjes wijsheden brengt tot; gelukkig zijn zij die hebben leren te vergeven.

LUDO 7-1-2025