Dom is als je niet beter wilt weten. Stom is als je niet beter kunt weten. Het ene valt toe te schrijven aan een ergerlijke onwil in het Nederlands taalgebruik en het andere verraadt een gebrek aan intelligentie die samenhangt met een beperkt bevattingsvermogen. Wat vaak ook tot een gebrek aan visie leidt. In veel gevallen spelen beide een rol en is het moeilijk een onderscheid tussen die twee te maken. Het doel van het onderwijs is om de domme het onderontwikkelde brein van onze kinderen enig verstand van zaken bij te brengen. Die taak wordt dubbel zo moeilijk gemaakt nu de domme elkaar op sociale media napraten als papegaaien in een oerwoud van domme vooroordelen. De extreemste standpunten op sociale media het meeste terrein winnen, omdat de extreemste en extremistische standpunten ingewikkelde zaken het meest generaliseringen en daarmee vereenvoudigen. Voor de dommen begrijpelijk maken, wat een schijn van beheersbaarheid en controle over je meningsvorming oplevert. Een ééndimensionale benadering die er deels voor verantwoordelijk is dat er vanuit hun eigen domheid een dom oordeel over wordt geveld dat het kan niet anders vrijwel altijd ten nadele van dat wat anders is, uitpakt. Zijn eigen domheid voor de domme een onbekend en onontgonnen moeras blijft.
Ik schrijf dit artikel omdat ik las dat de acceptatie van een verschijnsel als homofilie of genderidentiteit onder middelbare scholieren, vooral van het V.M.O. een nieuw dieptepunt heeft bereikt. Nu heb ik zelf ook moeite met dit soort zaken, zeker als het gaat om gender transitie, maar ik trek niet meteen als een domme kruisvaarder ten strijde om het heilige vaderland te verdedigen tegen de islam, maar schenk wat te drinken in en leun even rustig achterover in mijn sta-op stoel en probeer me een voorstelling te maken; hoe het zou zijn als ik zelf homoseksueel was. Voortdurend moest opboksen tegen de vooroordelen van de goegemeente. Bespuugd werd in de media en op straat. In elkaar geslagen vanwege mijn geaardheid. Of daar betere argumenten voor zijn dan dat ze geslagen zijn met blindheid om het te kunnen begrijpen. Hoe het zou zijn als ik van Surinaamse afkomst elke dag op een alledaagse en geniepige manier werd gediscrimineerd, wat vaak moeilijk te bewijzen valt, omdat het vaak draait om een interpretatie van wat er gebeurd of gezegd is. Het zijn gebrek aan ethiek tegen jouw woord is. De smoes, ik heb het niet zo bedoeld altijd om de hoek loert. Wat ook voor seksuele intimidatie geldt. Hoe het zou zijn als ik een vrouw was. Niet dat ik iets tegen vrouwen heb, hun bestaansrecht ontken of hun bijdrage aan de mensheid. Integendeel, ik kan me een wereld zonder hen niet voorstellen en als dat wel zo was zou ik niet in die liefdeloze wereld willen leven. Net zomin als in een wereld zonder homofielen of andersdenkenden. Want het is vorm van hele domme, hinderlijke en conservatieve hypocrisie aan te nemen dat alleen jij de wijsheid in bezit hebt. Ik zal niet schrijven pacht, want dat zou betekenen dat je aan een ander pacht verschuldigd bent. Terwijl je bezit je gewoon wederrechtelijk kunt toe-eigenen zo als de Israëliërs het land van de Palestijnen.
Want om de zaken in een breder perspectief te kunnen zien het juiste verband zul je moeten proberen om zo goed en kwaad als gaat in de huid van de ander te kruipen. Niet bepaald een populaire bezigheid in de afgelopen dertig jaar van neoliberalisme. Maar dat is dan ook wat het verschil in sociale intelligentie uitmaakt. Niet alleen twijfelen aan de ander, die monddood willen maken, maar ook je eigen standpunten onder een vergrootglas leggen. Beseffen dat maatschappelijk egoïsme en gebrek aan kennis de angst voor de ander voedt en leidt tot stilstand en op den duur tot achteruitgang.
En daar wringt de schoen of sneaker kun je tegenwoordig beter zeggen. De tijd lijkt zich te versnellen in vergelijking met het kalme ritme van onze ouders, mensen denken steeds minder tijd te hebben om steeds meer te moeten doen. Hun agenda puilt uit van de afspraken. De geestelijke belasting door de vraag door wie je nu eigenlijk geleefd wordt, wordt vervangen door de schuld toe te schrijven aan tijdgebrek en welke keuzes daarin gemaakt moet worden. De stress die daar het gevolg van is, neemt hand over hand toe, terwijl er nauwelijks nog iemand stilstaat zich de tijd gunt om te beseffen dat men geen enkele tijdwinst boekt, maar alleen twee of drie keer zoveel consumeert tot we als volgevreten materialisten sterven op de afvalberg ons als een worst voor gehouden door de commercie. Wat me brengt tot de conclusie dat kennis vooral macht geeft als het gaat om inzicht in de beweegredenen van en jezelf, maar ook die van anderen. Dat alleen gedeelde kennis, kennis zonder winst oogmerk de wereld vooruit helpt
Om tot een beter begrip te komen is inlevingsvermogen nodig. Heel veel inlevingsvermogen, iets waar de sociale media ook niet echt in uit blinken op zijn zachtst gezegd. Het is om maar wat te noemen doodzonde dat een platform als Facebook dan wel een algoritme heeft om je in twee of drie klikken naar allerlei sites vol domme complottheorieën te voeren, maar niet de moeite neemt een moderatie aan te brengen die er voor zorgt dat meer gematigde standpunten en redelijke alternatieven tevens onder de aandacht worden gebracht. Het principe van hoor en wederhoor ook op de sociale media in praktijk wordt gebracht. De gewone praktijk wordt. Dat kost tijd ik weet het en tijd is het kostbaarste wat je kunt bezitten als het geld om het uit te geven je in je zak brandt. Over geestelijke armoede of is het toch een winstgevende domheid gesproken! Dat het altijd in iemands voordeel is, iemand er brood inziet de massa’s dom te houden met spelletjes als de sociale media.
Ludo
