OVER ONZE (politieke) TOEKOMST.
Voor het verleden hoeft men niet langer bang te zijn. Wel voor de crisis van de toekomst. De ooit bestaande angsten in het grijs gedraaide verleden hebben we met schade en schande weten te overleven. Meestal met meer geluk dan wijsheid. Terwijl er van een echte overwinning waarvan iedereen volledig de zoete vruchten plukt slechts zelden sprake is, Het hoe en waarom, de omvang van de schade, wie er van geprofiteerd heeft vullen complete bibliotheken zonder dat er van eenduidigheid of eensgezindheid sprake is. Mede doordat de verschillende wetenschappers en onderzoekers opgegroeid zijn in verschillende culturen, verschillende maatschappelijke achtergronden bezitten. Religies. Hun afkomst, hun verschil in denkwijze verraadt of verklaart, nog los van hun verschil in karaktereigenschappen. En het vrijwel onmogelijk is los te komen van de vooroordelen vervat in normen en waarden die je als ontvankelijk kind in je jeugd zijn aangeleerd. Er ingestampt als de tafels van tien. De tien geboden die er als de survivalkit van juist handelen door je ouders, je onderwijzer en meneer pastoor of de dominee met de onvermijdelijke hard granieten paplepel zijn ingegoten om tot opus caementicum christiorum (romeins-christelijk beton) uit te harden.
Wat maakt dat het verleden zonder onderscheid als persoonlijk gevoeld narratief lijkt bij te dragen aan de polarisatie op basis van verschillen of als belangrijkste bron daarvan kan gelden. Met als kanttekening dat het lontje van onze snel oplaaiende en dovende emoties even kort is als ons gebrek aan feitenkennis van wat er zich vroeger werkelijk heeft afgespeeld. Gelukkig kan ons gevoel hoe het in elkaar steekt deze leemte invullen. Waarbij de mantel van de eigenliefde en de verdrongen schaamte over de zwarte bladzijden van de geschiedenis ons toedekken met een zalige onwetendheid, de arme van geest eigen.
Een irrationele, ongearticuleerde angst. Een onbestendige vrees die vooral door populisten de laatste jaren uit ten treuren als graan voor het dagelijks brood in de braakliggende akker van de toekomst is ingezaaid. Misvormd naar eigen beeld en gelijkenis en vervolgens door deze volkshoeren is uitgemolken tot de laatste druppel zelfzuchtigheid. Waarmee het geblondeerde karakter van het eigen Gesundes Volksempfinden des Volken er geestelijk niet gezonder op is geworden. Noch op vooruit gegaan. En waarbij tegenover die angst voor de toekomst de vale zekerheid van het eigen narratief van het verleden, het heimwee daarnaar en de traditie, de eigen waarden en normen, wordt gesteld. Dit met een zekerheid of deze losgezongen normen een onvergankelijke eeuwigheidswaarde bezitten. Iets wat niet het geval is. Panta rhei kai ouden menei, volgens de klassiek Griekse filosoof Heraclitus. Alles stroomt en niets blijft. Wat men kan lezen op de boeg van rijnaken op de vaart naar Duitsland. Of in deze bange tijden als hoop voor de zondvloed van onze toekomst kan gelden. Tenminste, als we in staat zouden zijn elke conservatieve stroming te castreren of te aborteren. Sorry a slip of my brain, my tongue and my pen. Ik bedoel natuurlijk te frustreren of te pareren, want aborteren is voor rechtse christenen en politieke angstdenkers mosterd na het Laatste Avondmaal of de putsch van de hitleriaanse von Munchausen.
En blijft er toch iets over, is dat slechts het restant van onze dromen. Mist de ruïne de eigenschappen en kwaliteiten die het in volle glorie eens bezat.
Het is met normen en waarden al net als met het regeringsbeleid of de toeslagenaffaire, ze lopen bij voortduring achter de zaken en de ontwikkelingen aan. Niet al te verwonderlijk, want de kristallen bol van het C.B.S. is even doorschijnend als koffiedik.
De meest voor de hand liggende oplossing voor de meesten; de waarden waar zich men veilig en zeker bij voelt internaliseren tot op het diepste kinderlijke niveau. Afhankelijk van de autonomie en creativiteit van het individu. Een diepgaand proces van ongestuurde toe-eigening. Als deze heropvoeding is geslaagd lijkt het alsof die waarden als normgedrag er altijd al geweest zijn. Waarbij men om dit gevoel als bewijs te verklaren, ze toeschrijft aan het verleden, de voorvaderen, gouden eeuwen desnoods en zo tot traditie verheft. Wat hun een eerste geboorterecht geeft. Het grootste deel van de historische erfenis (b)uitmaken, naast de traditionele feestelijkheden die de vermeende gemeenschapszin moeten onderschrijven en benadrukken. En die tegenwoord regelmatig de polarisatie dienen als sentimentele kunstgreep in de handen van rechtsdenkenden.
Tradities die vervolgens niet verandert mogen worden volgens de traditionalisten, omdat voor hen de vorm belangrijker is dan de inhoud. Voor de inhoud en het naleven daarvan is namelijk zelfkennis onontbeerlijk, terwijl dit tevens voor de vele onzekeren de grootste bron van angst vormt. Hier doemt in de mist van mijn denken en schrijverschap een overeenkomst op lijkt het met de behoudende stromingen in het christendom en in het politieke denken. Gelovigen, religieuze en politieke zondagschristenen en liberalen, die hun zekerheid voor de toekomst ontlenen aan hun interpretatie van het verleden. Het te gelde gemaakte waanidee dat ze eens groot waren. Dat weer kunnen worden zonder geestelijk te groeien. Voor wie het woord van en de komma’s in de Bijbel, het Wetboek of de grondbeginselen van het liberalisme belangrijker zijn dan het praktiseren van naastenliefde of eerlijk handelen en winstdeling.
Met deze kolkende gedachtestroom die in mijn hoofd voorbijdrijft, de weg naar mijn hart zoekt, vormt zich een van mijn belangrijkste punten van kritiek; dat de conservatieven en traditionalisten, ongeacht hun geloof, de zoon van hun God, hun politieke kleur, de vrijheid in de weg staan. De vrijheid van de toekomst om zich in alle vrijheid te ontwikkelen.
Of zal ik het literair verwoorden en zeggen; dat het narratief van een in zijn mismaaktheid niet te begrijpen, maar schijnbaar zekerheid biedend verleden de grootste vijand van onze toekomst is. Ik me tot mijn geluk kan troosten in de verleden tijd van dat begrip. Dat ik net als vele van mijn generatiegenossen moeiteloos mijzelf de zwarte piet kan toespelen zonder daarvan wakker te liggen. Dit omdat alleen de ander een steen des aanstoot kan zijn.
Ludo; 07-11-2024
Ludo
