www.ludozijlma.com

MIJN PROBLEEM MET DEZE TIJD.

Het grootste probleem van deze tijd is volgens ons* de toenemende oppervlakkigheid. Een gemis of gebrek aan intellectuele diepgang bij de oordeelsvorming. De kans en de al dan niet vrije  wil daartoe wat in meerdere betekenissen tot een toenemende zorg en nadenken stemt. Met deze fraaie ambtelijke volzin bedoel ik dat de mensen de tijd niet meer nemen, zichzelf gunnen of krijgen door de druk van hun omgeving om in alle rust en kalmte(van geest) over alles wat er om hun heen gebeurd  na te denken. Op grond van kennis uit meerdere informatie bronnen tot een gewogen oordelen kunnen komen. Veel van de informatie die we dagelijks krijgen is al voorgekauwd, verwerkt tot hapklare brokken die we als nieuwsconsument alleen nog hoeven slikken. Toch juist gebrek aan tijd en dat de informatie als bij de keurslager het vlees, voorgesneden is leidt tot een toename van desinformatie.

Omdat alle kennis om een zekere mate van voorkennis vraagt die als die niet aanwezig is desinformatie aannemelijker maakt. Wat uiteindelijk tot een neerwaartse spiraal van domheid leidt waar een mens als hij eenmaal in dit verwarrende web door brain washing verstrikt raakt moeilijk uitkomt,

Dit voornamelijk, omdat je dan weer helemaal van voren af aan moet beginnen met het verzamelen van informatie. De juiste voorkennis. Terwijl vasthouden aan een leugen oppervlakkig gezien minder moeite kost. Dat is niet zo maar vergt een ander artikel om dit uitte leggen.

Nu lijkt me dat lui achterover rustig, zelf je conclusies trekken in deze tijd best lastig Zeker als ik dat vergelijk met hoe dat vroeger was. Dat ik, bij gebrek aan afleiding en zakgeld, acht uur per dag les kon volgen en ’s avonds nog gemiddeld 5 uur per dag 6 dagen in de week in de boeken zat om het opgegeven huiswerk te maken. Zondag de dag des Heeren gebruikte ik om proefwerken voor te bereiden. Dat had me van mijn leven niet gelukt als er toen al zo iets als Tik Tok, Instapgram of Facebook had bestaan. Waarschijnlijk was dan de verleiding te groot geweest, voor mijn nog onvolwassen en bovenal ontvankelijk brein dat sowieso op die leeftijd nog niet in staat was de gevaren te beseffen, de signalen te herkennen van een verslaving. Wat in een moeite door tevens kan dienen voor het godsdienstig karakter van velen. Want al dit soort sociale platform bieden ‘ instant gratification’*, een soort cup a soup voor het brein net als vroeger een sigaretje opsteken, of een weesgegroetje bidden

Om maar een metafoor te gebruiken vroeger kwamen de prikkels uit de omgeving in een vast en gestaagd patroon. Het had de discipline van een vast ritueel. Te vergelijken met het hijsen van de vaderlandse driekleur op de vroege ochtend op een kazerneterrein. Of een lieflijker beeld; een bosbeek die vriendelijk meandert door een arcadisch landschap. Tegenwoordig heeft de hoeveelheid informatie en prikkels meer weg van een wilde rivier die op het punt staat ver buiten zijn oevers te treden. Zoals laatst in Spanje. Alles wat er op zijn weg komt onder een niet te stuiten modderstromen te bedelven.

Van alle kanten wordt er aan je getrokken en om aandacht gebedeld zonder dat de tijd van je leven toeneemt. Terwijl je hersenen nauwelijks de kans krijgen op adem te komen. Genoeg zuurstof en hormooninjecties krijgen om dit alles op zich te laten inwerken. Wat tot een primair bijna instinctmatig reactiepatroon leidt. Een direct appel op de emotie en de daarbij horende arousal, maar verder tot niets leidt. Hoogstens tot een wat oppervlakkige empathie. Die dan ook nog gedeeld moet worden. Want al lijkt het even anders is een emotie wel absoluut en totaal als beleving, maar bepaald niet diepgaand. Heeft het wat oppervlakkigheid betreft wel iets weg van een vakantie aan de costa del sol. Laat in de herinnering geen echte bruikbare kennis na dan wat vage sporen die nergens toe leiden. Wat dus als tijdverspilling kan worden aangemerkt.

U zult wellicht afvragen waarom ik zo begaan ben met het lot van de moderne mens c.q. jeugd als de Bijbelse figuur Lot? Waar we het spreekwoord van lotje getikt aan ontleent hebben. Eigenlijk, omdat ik steeds weer tegen de niet gerespecteerde grenzen van de vrijheid van meningsuiting aanloop. Een moderne ontkenning van deze limiet die bestaat uit de oppervlakkige aanname dat alles gezegd, geschreven en in beeld gebracht mag worden. Iets waar ik het niet mee eens ben. Edoch, het laatste artikel dat ik aan dit standpunt gewijd heb, bestaat uit meer dan tweeduizend woorden. Dat wil ik u voor hier en nu besparen, want ik weet ook wel dat het aandachtslontje net als bij goedkoop Chinees vuurwerk steeds korter wordt. De meningen daardoor steeds harden op elkaar knallen en uiteenspatten als losse flodders.

Maar wat zou een alternatieve of betere benadering van dit begrip vrijheid in samenhang met het genoemde artikel 7 van onze multi- interpretabele grondwet zijn? Het zou ook kunnen zijn, dacht ik na mijn eerste kop koffie aan het ontbijt dat met dit artikel niet bedoeld wordt roeptoeter maar wat ins blaue hinein. Misschien dat de grondwet ons als staatsgarantie en positieve vrijheid* voldoende tijd waarborgt om tot een diepgravende mening te komen.* Een overweging die voldoet aan onze eigen waarde en normen. Want iedereen heeft tegenwoordig wel zijn mond vol over onze waarden en normen, maar het gros van de meningen van het eigen volk op Facebook en X/ voldoen daar nauwelijks aan.

Ludo

* ons hier gebruikt als pluralis majestatis, de koninklijke meervoudsvorm die in een democratie als de onze door elke burger mag worden gebruikt.

*arousal; de directe activatie van het centrale zenuwstelsel dat de vlucht of vecht reactie bepaalt.

* instant gratification, directe behoefte bevrediging door afgifte van het hormoon endorfine.

* in samenhang met artikel 23 in de grondwet over de vrijheid van onderwijs. Het een kan volgens mij niet los gezien worden van het ander.

*positieve vrijheid volgens de filosoof Berlin de vrijheid aan jezelf om tot creatieve scheppingen te komen. Door mij meestal omschreven als actieve vrijheid, de vrijheid die vraagt om daadkracht tegenover passieve (negatieve) vrijheid die je van bovenaf geschonken wordt.